Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een psychische aandoening die ontstaat na het meemaken van een traumatische gebeurtenis. Hoewel PTSS vaak als één enkele diagnose wordt gezien, kan het zich op verschillende manieren manifesteren. De symptomen en de impact verschillen van persoon tot persoon, en dit heeft geleid tot de identificatie van verschillende soorten PTSS. In dit artikel bespreken we de belangrijkste vormen van PTSS om meer inzicht te geven in deze complexe aandoening.
1. Acute PTSS
Acute PTSS is de meest voorkomende vorm en ontstaat binnen drie maanden na een traumatische ervaring. Deze vorm wordt vaak gekenmerkt door symptomen zoals flashbacks, nachtmerries en intense angst. Mensen met acute PTSS vermijden vaak situaties of plaatsen die hen aan het trauma herinneren. Hoewel deze vorm van PTSS ingrijpend kan zijn, is het in veel gevallen behandelbaar met therapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en traumagerichte therapieën.
2. Chronische PTSS
Chronische PTSS ontwikkelt zich wanneer de symptomen langer dan drie maanden aanhouden. Deze vorm van PTSS kan zich ook geleidelijk ontwikkelen, soms pas jaren na de traumatische gebeurtenis. Mensen met chronische PTSS ervaren vaak een constante staat van alertheid (hyperarousal), vermoeidheid, en sociale isolatie. Omdat de symptomen langdurig zijn, kan het herstelproces complexer en langduriger zijn.
3. Complexe PTSS (C-PTSS)
Complexe PTSS ontstaat meestal na langdurige of herhaalde traumatische ervaringen, zoals misbruik, verwaarlozing of oorlog. Naast de gebruikelijke PTSS-symptomen gaan mensen met C-PTSS vaak ook gebukt onder emotionele ontregeling, een laag zelfbeeld en moeite met het aangaan van relaties. Dit komt doordat de langdurige trauma’s vaak diepgaand van invloed zijn op de persoonlijkheidsontwikkeling en emotionele verwerking. Behandeling van C-PTSS vereist vaak een geïntegreerde aanpak die zowel het trauma als de bredere psychologische gevolgen aanpakt.
4. PTSS met dissociatieve symptomen
Bij sommige mensen met PTSS treden dissociatieve symptomen op, zoals depersonalisatie (gevoel van losgekoppeld zijn van zichzelf) of derealisatie (gevoel dat de wereld onwerkelijk is). Deze symptomen kunnen een manier zijn om met overweldigende emoties om te gaan, maar ze maken het ook moeilijker om zich te verbinden met anderen of om in het dagelijks leven te functioneren. Therapieën zoals Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) kunnen effectief zijn bij deze vorm van PTSS.
5. PTSS bij kinderen
Kinderen en adolescenten kunnen ook PTSS ontwikkelen, maar hun symptomen verschillen vaak van die van volwassenen. Bij jongere kinderen kan PTSS zich manifesteren in de vorm van regressie (zoals bedplassen), emotionele uitbarstingen en het herbeleven van het trauma via spel. Bij oudere kinderen en tieners komen flashbacks, vermijding en depressieve symptomen vaker voor. Omdat PTSS in de jeugd de ontwikkeling kan beïnvloeden, is vroege interventie cruciaal.
6. Co-morbide PTSS
Veel mensen met PTSS hebben ook last van andere psychische aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen of verslaving. Dit wordt co-morbide PTSS genoemd. De combinatie van symptomen kan het herstel bemoeilijken, omdat deze aandoeningen elkaar vaak versterken. Een geïntegreerde behandelstrategie die alle aspecten aanpakt, is essentieel bij deze vorm van PTSS.
Conclusie
PTSS is geen uniforme aandoening; het kent verschillende vormen die variëren in oorzaak, symptomen en intensiteit. Ongeacht de specifieke vorm is het belangrijk te begrijpen dat PTSS een serieuze en invaliderende aandoening kan zijn, maar dat herstel mogelijk is met de juiste behandeling en ondersteuning. Door meer bewustzijn te creëren over de verschillende soorten PTSS, kunnen we beter begrijpen hoe we mensen met deze aandoening kunnen helpen en ondersteunen.
Geef een reactie